Zero-based thinking (ZBT) is een besluitvormingsproces dat gebaseerd is op het zich voorstellen van jezelf terug op het punt voordat bepaalde beslissingen werden genomen, en vrij om die beslissingen te nemen met de kennis die je nu hebt over hun uitkomst. Dergelijke beslissingen kunnen betrekking hebben op het kopen van financiële effecten, het in dienst nemen van bepaalde soorten werknemers of het volgen van bepaalde loopbaantrajecten, naast een grote verscheidenheid aan andere mogelijkheden. Het doel is te voorkomen dat fouten uit het verleden worden herhaald en acties aan te moedigen die gunstig hebben uitgepakt.
In feite werkt ZBT als hindsight, gebaseerd op ervaring, toegepast vanuit een hypothetische toekomst op het actuele heden om de kans op succes te maximaliseren en/of het risico op mislukking te vermijden.
In ZBT wordt de stand van zaken voordat men iets aan een situatie heeft gedaan, het nulpunt genoemd. Bij de toepassing van ZBT kan men zich afvragen: "Met wat ik nu weet over vroegere situaties als deze en de manier waarop ik daarmee ben omgegaan, zou ik deze keer weer hetzelfde willen doen?"
- Als het antwoord ja is, dan is de juiste handelwijze voortzetting van de beproefde procedure die voor de situatie van belang is, in een poging het gewenste resultaat te bereiken.
- Als het antwoord nee is, dan moet men terugkeren naar het nulpunt en de situatie vermijden of, als die al is begonnen, zo snel mogelijk verlaten.
Nadat men zijn aandacht op het nulpunt heeft gericht, moet men de situatie zorgvuldig beoordelen en besluiten of men er al dan niet iets mee moet doen. In sommige gevallen is de beste oplossing een situatie te vermijden of eruit te stappen om het verlies te beperken. Een belangrijke sleutel tot effectief gebruik van ZBT is te weten wanneer te stoppen, en indien nodig, daadwerkelijk te stoppen.