Warmteterugwinning is het verzamelen van warmte die ontstaat als ongewenst bijproduct van de werking van een apparaat of machine om elders een gewenst doel te vervullen.
De methoden voor het terugwinnen van afvalwarmte variëren van eenvoudig tot complex. Een veel voorkomend eenvoudig voorbeeld is de warmteterugwinning uit de afvoer van huishoudelijk water. Bij deze methode wordt de warmte die door het afvoerputje van een gootsteen of douche wordt afgevoerd, teruggewonnen door een koperen buis die rond het afvoerbuisje wordt gewikkeld. De spiraal wordt vervolgens gebruikt om water te verwarmen dat door leidingen stroomt op weg naar een warmwaterboiler.
Aan de meer complexe kant kan warmte die wordt teruggewonnen uit vloeistofkoelsystemen in datacentra worden gebruikt voor delen van de faciliteiten waar warmere temperaturen gewenst zijn. Andere bronnen van afvalwarmte die voor praktische toepassingen kunnen worden teruggewonnen, zijn onder meer uitlaatgassen van auto's, industriële uitlaatgassen, thermo-elektrische opwekking en turbines. Afhankelijk van de toepassing kan de warmte zelf het gewenste product zijn of aan een ander proces worden onderworpen om schone elektriciteit te leveren.
Volgens het Amerikaanse ministerie van energie komt tot 50% van de energie van alle in de VS verbrande brandstoffen als afvalwarmte in de atmosfeer terecht. Onderzoek wijst uit dat terugwinning van het energieafval van industriële installaties zou kunnen voorzien in 20 procent van de totale binnenlandse vraag naar elektriciteit en tegelijkertijd een vermindering van 20 procent van de uitstoot van broeikasgassen zou kunnen bewerkstelligen.
Zie een video over GE's systeem voor terugwinning van afvalwarmte:
Zie ook: thermo-elektrische koeling, effectiviteit stroomverbruik (PUE), effectiviteit koolstofverbruik (CUE), broeikaseffect, hernieuwbare hulpbron, niet-hernieuwbare hulpbron