Creatieve vernietiging is een proces waarbij iets nieuws de ondergang teweegbrengt van wat daarvoor bestond.
De term wordt gebruikt in een verscheidenheid van gebieden, waaronder economie, corporate governance, productontwikkeling, technologie en marketing. In productontwikkeling bijvoorbeeld is creatieve destructie ruwweg synoniem met ontwrichtende technologie. Een vaak aangehaald voorbeeld is de smartphone, die de markt voor gewone mobiele telefoons, maar ook voor onder meer PDA's, MP3-spelers, point-and-shoot camera's, polshorloges, rekenmachines en voicerecorders zo goed als om zeep heeft geholpen.
In de marketing is een voorbeeld van creatieve vernietiging een reclamecampagne die zich richt op een nieuwe en lucratieve markt, terwijl het risico bestaat dat een bestaande markt wordt vervreemd.
Joseph Schumpeter, een Oostenrijks-Amerikaanse econoom, ontwikkelde het concept van creatieve vernietiging op basis van het werk van Karl Marx, met betrekking tot de kapitalistische ontwikkeling en de conjunctuurcyclus. Volgens de theorie van Schumpeter zal creatieve destructie leiden tot het uiteindelijke falen van het kapitalisme als economisch systeem. In het huidige zakelijke gebruik verwijst de term echter eerder naar onaantrekkelijke keuzes die noodzakelijk worden geacht voor duurzaamheid.
In een zakelijke context beschrijven bedrijfsleiders impopulaire kostenbesparende maatregelen, zoals inkrimping en outsourcing, vaak als creatieve destructie. De implicatie is dat hoewel de acties als schadelijk kunnen worden ervaren - vooral voor het personeel - zij een transformatie van het bedrijf mogelijk zullen maken.
De effecten van creatieve vernietiging worden soms aangeduid als de storm van Schumpeter.
Zie ook: IT transformatie, veranderingsmanagement, kannibalisatie