Beveiligingstheater is de praktijk van organisaties of beveiligingsteams die publiekelijk of oppervlakkig maatregelen treffen om een sfeer van veiligheid te scheppen die slechts de schijn van verhoogde beveiliging kan wekken. Terwijl feitelijke beveiligingsprocessen kunnen worden gemeten op basis van de waarschijnlijkheid van verschillende risico's en de mate waarin een groep is toegerust om deze risico's het hoofd te bieden, is beveiligingstheater gebaseerd op een psychologisch gevoel. De term werd voor het eerst gebruikt door computerbeveiligingsdeskundige Bruce Schneier en is sindsdien aangepast om allerlei scenario's te beschrijven.
Zonder enige wiskundige basis kunnen mensen psychologische reacties hebben op hun inschatting van potentiële risico's in hun leven en omstandigheden. In veel situaties kunnen deze zelfs ver verwijderd zijn van de werkelijke berekende waarschijnlijkheid van deze risico's. Een individu kan het gevoel hebben dat hij meer risico loopt voor bepaalde soorten bedreigingen dan voor andere, op basis van de informatie die hij over dat soort risico's tot zich neemt en zijn persoonlijke vooroordelen daarover. Beveiligingstheater is de doelbewuste poging om positievere gevoelens van veiligheid te creëren, zelfs als er helemaal geen maatregelen worden genomen die de veiligheid daadwerkelijk verbeteren.
De psychologie van beveiligingstheatermaatregelen kan positieve of negatieve effecten hebben. Ze kunnen een positief effect hebben door de verspreiding van onnodige angst tegen te gaan, maar tegelijkertijd kan een vals gevoel van veiligheid ertoe leiden dat mensen minder op hun hoede zijn dan ze normaal zouden zijn, waardoor hun veiligheid in feite afneemt.
Voorbeelden van veiligheidstheater
Een aantal voorbeelden van maatregelen die eerder als veiligheidstheater dan als authentieke veiligheid worden beschouwd, zijn:
- Gewapende bewakers met losse flodders.
- Experimentele beveiligingssystemen op luchthavens die de indruk wekken grondiger te zijn dan ze in werkelijkheid zijn, zoals willekeurige individuele fouillering.
- Dummy beveiligingscamera's die geen werkelijke beelden vastleggen of uitzenden.
- Computer systemen die hun systeemkenmerken verbergen om ze minder kwetsbaar voor aanvallen te laten lijken.
- Beleid voor wachtwoordsterkte dat niet wordt versterkt door IT-personeel.
- Gebouwtoegang die wordt verleend door een identificatiebadge.
- Tamper-evident zegels op pillen flessen of verpakte goederen.
Sommige van deze maatregelen kunnen een klein voordeel voor de veiligheid hebben, maar uiteindelijk veiligheid theater maatregelen zijn meer over het maken van individuen zich beter voelen. In elk van deze gevallen kan de veiligheidsmaatregel vrij gemakkelijk worden omzeild. Een crimineel kan bijvoorbeeld een kopie maken van een identificatiebadge. Maar over het algemeen voelt het publiek zich toch beter met een oppervlakkige veiligheidsbarrière, omdat het de waarschijnlijkheid dat de betrokkenen veilig blijven, nog steeds vergroot.