Een 3D muis is een aanwijs- en besturingsapparaat gespecialiseerd voor beweging in virtuele 3D (driedimensionale) omgevingen.
3D muis apparaten hebben een aantal verschillende middelen gebruikt om zowel 3D beweging als 2D aanwijzen te besturen, waaronder multi-axis sensoren, versnellingsmeters, IR lampen en IR sensoren.
Een aantal computer aanwijsapparaten en game controllers zouden als 3D muizen beschouwd kunnen worden. De Wii Remote en Playstation Move zijn twee bekende console versies. Voor de PC zou een 3D muis een standaard muis kunnen zijn met een knop om de as waarnaar de muisbeweging zich vertaalt om te schakelen.
Een aantal bedrijven maakt 3D ringmuizen, die om de vinger van de gebruiker worden gedragen en draadloze invoer mogelijk maken. De ringen bevatten meestal knoppen die met de duim worden ingedrukt. Momenteel zijn 3D ringmuizen verkrijgbaar zoals de Mycestro Wireless Air en de Genius.
Een van de meer succesvolle apparaten in professionele sectoren zoals architectuur, CAD, 3D design en 3D modeling is de 3DConnexion SpaceNavigator. De SpaceNavigator heeft een hef-, daal- en roterende cilinder op een voetstuk, ontworpen om omgevingsbewegingen en modelmanipulatie te vergemakkelijken. Het origineel en veel vergelijkbare apparaten worden nog steeds gemaakt door 3Dconnect, waar ze nog steeds deze nichemarkt bedienen, nu met draadloze versies die meer programmeerbare knoppen bevatten.
De 3D muis is niet zo succesvol geweest voor de PC markt als voor de spelconsole, waarschijnlijk omdat een standaard muis over het algemeen goed werkt voor het navigeren in een 3D omgeving. Hoewel sommige apparaten een echte productiviteitswinst kunnen opleveren, is er een leercurve om er aan te wennen. Leveranciers zijn niet in staat geweest om PC-gamers echt weg te lokken van het standaard ontwerp en niet in staat om een alternatief te ontwerpen dat consequent de oude beproefde muis overtreft.
Zie een demonstratie van Mycestro Wireless Air 3D ring mouse: